تشنج ناشی از تب در کودکان به حملاتی اطلاق میشود که به دلیل تب و معمولاً در سنین ۶ ماهگی تا سه سالگی رخ میدهد. مشاهده این نوع تشنج در کودک میتواند برای والدین بسیار نگران کننده و ترسناک باشد، به ویژه اگر این اولین تجربه آنها باشد. در این مقاله، درمانگاه سعادت به بررسی علل بروز تشنج ناشی از تب در کودکان و همچنین روش های درمان و پیشگیری از آن پرداخته خواهد شد.
علت تشنج ناشی از تب در کودکان
تشنج ناشی از تب، که به عنوان تشنج فبریل نیز شناخته میشود، معمولاً به دلیل افزایش دمای بدن کودک به بالای ۳۸ درجه سانتی گراد ایجاد میشود. این نوع تشنج بیشتر در کودکان بین شش ماه تا پنج سال رخ میدهد و به دلایل زیر ایجاد میشود:
- عفونت: تب ناشی از عفونت های ویروسی یا باکتریایی، مانند آنفولانزا یا عفونت گوش، یکی از اصلی ترین علل بروز این نوع تشنج است.
- واکسیناسیون: برخی واکسن ها، به ویژه واکسنهای MMR سرخک، سرخجه و اوریون، ممکن است باعث تب شوند. این تب معمولاً ۸ تا ۱۴ روز پس از تزریق واکسن ظاهر میشود.
- عوامل خطر: سابقه خانوادگی تشنج ناشی از تب، احتمال بروز این عارضه را در کودک افزایش میدهد.
نشانه های تشنج ناشی از تب در کودکان چیست؟
تشنج ناشی از تب در کودکان معمولاً در روز اول بیماری رخ میدهد و ممکن است اولین علامت ناخوشی کودک باشد. بیشتر تشنج ها زمانی که دمای بدن کودک بالاتر از ۳۹ درجه سانتی گراد باشد، اتفاق میافتند. این نوع تشنج به دو دسته تقسیم میشود:
- ساده: در این نوع، کودک هوشیاری خود را از دست میدهد و دچار لرزش یا تشنج میشود. این تشنج ها معمولاً بیش از یک تا دو دقیقه طول نمیکشند و پس از آن کودک ممکن است کمی گیج یا خواب آلود باشد.
- پیچیده: این نوع کمتر شایع است و ممکن است بیش از ۱۵ دقیقه (یا ۳۰ دقیقه اگر متوالی باشند) طول بکشد. پس از این نوع، کودک ممکن است دچار ضعف موقتی در اندام ها شود.
تشنج ناشی از تب در کودکان معمولاً بدون عوارض جدی بهبود یافته و به معنی ابتلای کودک به صرع نیست. برای تشخیص صرع، کودک باید حداقل دو بار تشنج بدون تب را تجربه کند.
برای پیشگیری از تشنج ناشی از تب در کودکان، چه اقداماتی توصیه میشود؟
یکی از موثرترین و ساده ترین روش ها برای جلوگیری از تشنج ناشی از تب در کودکان، کاهش دمای بدن کودک است. این کار میتواند از طریق شست و شوی پا ها و صورت کودک با آب ولرم و سرد انجام شود. این روش طبیعی به پایین آوردن دما کمک میکند.
اگر دمای بدن کودک بسیار بالا باشد و با شست و شو به نتیجه نرسیدید، میتوانید از دارو های تببر مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. این دارو ها باید بر اساس وزن کودک و طبق تجویز پزشک مصرف شوند.
اگر با انجام اقدامات فوق، دمای بدن کودک همچنان بالا بود، میتوانید به درمانگاه سعادت مراجعه کنید. همچنین، در صورت بروز تشنج، آرامش خود را حفظ کرده و کودک را به پهلو بخوابانید تا خطر آسیب کاهش یابد.
اقدامات لازم در صورت بروز تشنج ناشی از تب در کودک
در صورت بروز تشنج ناشی از تب در کودکان، انجام اقدامات فوری برای جلوگیری از آسیب به او بسیار مهم است. ابتدا، کودک را به پهلو بخوابانید تا از خفگی به دلیل استفراغ جلوگیری شود و هیچ تلاشی برای متوقف کردن حرکات یا تشنج او نکنید و چیزی در دهانش قرار ندهید.
همچنین، زمان تشنج را زیر نظر داشته باشید؛ اگر این وضعیت بیش از پنج دقیقه ادامه یافت، نیاز به درمان فوری وجود دارد. یکی از والدین باید در کنار کودک بماند در حالی که دیگری با اورژانس تماس میگیرد.
حفظ آرامش والدین نیز حائز اهمیت است. آنها باید خونسردی خود را حفظ کرده و اطراف کودک را از اشیاء خطرناک پاک کنند. همچنین، لباس های تنگ یا زیورآلات را از گردن او باز کنند تا تنفسش راحتتر شود.
پس از توقف تشنج، اگر کودک تب دارد، میتوانید از دارو های تببر مانند استامینوفن استفاده کرده و دمای بدن او را کنترل کنید. در نهایت، اگر کودک سابقه تکرار تشنج ناشی از تب دارد، مشاوره با پزشک ضروری است تا اقدامات لازم برای کنترل این وضعیت یاد گرفته شود. این اقدامات به کاهش خطرات ناشی از تشنج و تسهیل در مراقبت از کودک کمک میکند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
مراجعه به پزشک در موارد تشنج ناشی از تب در کودکان امری حیاتی و ضروری است. هرچند که تشنج های تب دار معمولاً بی ضرر هستند، اما ممکن است نشانهای از مشکلات جدیتری باشند.
بنابراین، لازم است زمان های مناسب برای مراجعه به پزشک و علائم هشدار دهندهای که نیاز به توجه فوری دارند، مورد بررسی قرار گیرد.
اگر کودک برای اولین بار دچار تشنج ناشی از تب شده باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد، به ویژه اگر علائمی مانند سفتی گردن، خواب آلودگی شدید یا استفراغ را نشان دهد.
اگر کودک پس از تشنج دچار خواب آلودگی شدید، استفراغ مکرر، مشکل در تنفس یا سفتی در گردن و پشت شود، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد. اگر کودک پس از تشنج به آرامی به حالت طبیعی خود برنگردد و این وضعیت بیش از یک ساعت طول بکشد، باید با پزشک تماس گرفته شود.
چرا مراجعه به پزشک ضروری است؟
پزشک میتواند علت تب را شناسایی کند و در صورت نیاز آزمایشات لازم را انجام دهد تا مطمئن شود که تب ناشی از عفونت های جدی نیست. درمان به موقع میتواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
عفونت هایی مانند مننژیت میتوانند خطرناک باشند و نیاز به درمان فوری دارند. مشاوره با پزشک میتواند به والدین آرامش بدهد و آن ها را در مورد نحوه واکنش صحیح در مواقع اضطراری آموزش دهد.
در نهایت، اگرچه تشنج های ناشی از تب معمولاً بیخطر هستند، توجه به علائم و نشانه ها و اقدام سریع میتواند نقش مهمی در حفظ سلامت کودک ایفا کند.
