کم خونی هنگامی رخ میدهد که بدن به اندازه مناسب آهن نداشته باشد. فقر آهن ناشی از کاهش غیرطبیعی تعداد گلبول های قرمز و هموگلوبین منجر میشود. در این مقاله، با علائم و دلایل کم خونی آشنا خواهید شد و راه های درمان آن را خواهید آموخت. با ما همراه باشید تا توسط کلینیک سعادت اطلاعات بیشتری درباره کم خونی، علائم آن و روش های رفع کمبود هموگلوبین به دست آورید.
مهم ترین علائم و نشانه های کم خونی
برای جلوگیری از کم خونی، میتوان از داروهایی که به تولید گلبول های قرمز خون کمک میکنند، استفاده کرد. با این حال، بهترین راهکار مصرف مواد غذایی طبیعی است که انواع ویتامین های ضروری و مواد معدنی مانند ویتامین B12، اسید فولیک و آهن را به بدن برساند. مواردی از علائم کم خونی:
• سرگیجه
• سردردهای روزمره
• رنگ پریدگی پوست
• دمای پایین کل بدن
• احساس سرما در دست ها و پاها
علائم کم خونی در کودکان
کمبود آهن، شایع ترین نوع کمبود تغذیهای در کودکان و نوجوانان در سراسر جهان است. علائم کم خونی در کودکان شامل خستگی، ضعف، رنگ پریدگی، تحریک پذیری و سبکی سر میباشد. در موارد کم خونی مزمن، علائم اضافی مانند خشکی دهان، التهاب لب ها، ریزش مو و گلوسیت آتروفیک نیز ممکن است مشاهده شود. همچنین، علائم عصبی مانند اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) و سندرم پای بیقرار نیز در برخی از کودکان گزارش شده است.
بیشتر مطالعه کنید: علائم عفونت روده و معده چیست؟
آیا کم خونی در مردان میتواند با علائم کم خونی در زنان متفاوت است؟
به طور کلی، زنان به دلایل مختلفی بیشتر از مردان در معرض کمبود آهن قرار دارند. یکی از این دلایل، از دست دادن مقداری از ذخایر آهن در طی خونریزی قاعدگی است. همچنین، بارداری و زایمان نیز میتوانند به کاهش سطح آهن در بدن منجر شوند. علائم کم خونی ممکن است بسته به علت و شدت آن متفاوت باشد، اما عموماً در زنان و مردان به صورت مشابهی بروز میکند. در مراحل اولیه، کم خونی ممکن است به حدی خفیف باشد که فرد متوجه آن نشود، اما با پیشرفت وضعیت، علائم به تدریج تشدید میشوند.
برخی از علائم و نشانه های رایج کم خونی که ممکن است در هر دو جنس مشاهده شود، عبارتند از:
• خستگی
• ضعف عمومی
• رنگ پریدگی پوست
• ضربان قلب نامنظم
• تنگی نفس
• سرگیجه یا احساس سبکی سر
• درد قفسه سینه
• سردی دست ها و پاها
• سردرد
آگاهی از علائم و نشانه های کم خونی و توجه به عوامل خطر میتواند به تشخیص به موقع و مدیریت بهتر این وضعیت کمک کند.
علائم کم خونی در سالمندان
کم خونی در سالمندان یک مشکل شایع است. در این گروه سنی، علائم ممکن است به صورت خستگی، رنگ پریدگی، تنگی نفس، درد قفسه سینه و احتباس مایعات (ادم) بروز کند. نسبت به افراد جوانتر، سالمندان بیشتر در معرض ابتلا به کم خونی فقر آهن قرار دارند. افراد مسن احتمال بیشتری دارند که به مدت طولانی از برخی داروها مانند داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای ضدانعقاد و مهارکننده های پمپ پروتون استفاده کنند.
این داروها میتوانند به از دست دادن خون یا کاهش جذب آهن منجر شوند، که در نهایت خطر ابتلا به کم خونی را افزایش میدهد.
آیا کم خونی در بدن درمان میشود؟
کم خونی یک مشکل فوری نیست که بتوان آن را به سرعت حل کرد. برای بازگرداندن ذخایر آهن بدن، ممکن است نیاز باشد که به مدت چند ماه یا حتی بیشتر از مکمل های آهن استفاده کنید. به طور کلی، پس از یک هفته یا بیشتر از شروع درمان، احساس بهتری خواهید داشت. حتماً از پزشک متخصص خود بپرسید که چه زمانی باید سطح آهن خونتان را دوباره بررسی کنید. بسیاری از افرادی که به کم خونی مبتلا هستند، ممکن است این سوال را داشته باشند که آیا فقر آهن میتواند باعث بروز سرطان خون شود؟
پاسخ به این سوال مثبت است. تحقیقات نشان میدهد که انواع مختلفی از سرطان ها با کم خونی مرتبط هستند.
درباره غلظت خون بالا بیشتر بدانید.
درمان کم خونی و افزایش جذب آهن با ویتامین C
برای بهبود جذب آهن در بدن، بهتر است غذاهای حاوی ویتامین C را در رژیم غذایی خود بگنجانید. با نوشیدن آب مرکبات یا مصرف سایر غذاهای غنی از ویتامین C همزمان با غذاهای پر آهن، میتوانید به افزایش جذب این عنصر کمک کنید. به ویژه، ویتامین C موجود در آب پرتقال به بدن کمک میکند تا آهن موجود در غذاها را بهتر جذب کند. در زیر، برخی از مواد غذایی که سرشار از ویتامین C هستند، معرفی شدهاند:
• کلم بروکلی
• گریپ فروت
• کیوی
• سبزیجات
• خربزه
• پرتقال
• فلفل
• توت فرنگی
• نارنگی
• گوجه فرنگی
با افزودن این مواد غذایی به رژیم خود، میتوانید به درمان کم خونی و بهبود جذب آهن و سلامت عمومی بدن خود کمک کنید.
مواد غذایی مفید برای درمان کم خونی
• گوشت قرمز و گوشت سفید
برای درمان کم خونی، مصرف گوشت قرمز مانند گوشت گوساله و گوسفند و همچنین گوشت سفید مانند ماهی و مرغ بسیار مؤثر است. گوشت قرمز به خصوص به دلیل آهن زیاد، نقش مهمی در افزایش سطح آهن خون دارد. ترکیب این نوع گوشت با سبزیجات و حبوبات یا میوههایی که سرشار از ویتامین C هستند (مانند لیمو ترش) میتواند به جذب بهتر آهن در بدن کمک کند. همچنین، تخم مرغ و تخم پرندگان نیز منابع خوبی از آهن به شمار میآیند.
• جگر
جگر یکی از منابع غنی آهن و یک درمان خانگی مؤثر برای کم خونی است. با این حال، به دلیل نقش جگر در متابولیزه کردن سموم و داروها، باید در مصرف آن احتیاط کرد.
• غذا های دریایی
غذا های دریایی مانند میگو، صدف، خرچنگ و انواع ماهی ها نیز دارای مقادیر قابل توجهی آهن هستند. بنابراین، مصرف این غذاها میتواند به کنترل و درمان کم خونی کمک کند.
• حبوبات
حبوبات گزینه های فوق العادهای برای درمان کم خونی، به ویژه برای افراد گیاهخوار، هستند. برخی از حبوبات مفید شامل:
– لوبیا قرمز
-سویا
-لوبیا چشم بلبلی
– لوبیا چیتی
– نخود
– لوبیا سیاه
– لوبیا لیما (لوبیا عروس)
• آجیل
آجیل ها نیز نقش مهمی در تأمین نیاز بدن به مواد معدنی مانند آهن و فولیک اسید دارند. مصرف منظم آجیل میتواند به بهبود وضعیت کم خونی کمک کند.
کم خونی باعث چه بیماری هایی می شود؟
کم خونی ناشی از فقر آهن در مراحل خفیف معمولاً عوارض خاصی ایجاد نمیکند. با این حال، اگر درمان مناسب انجام نشود، این وضعیت میتواند تشدید شده و مشکلات متعددی را به وجود آورد. از جمله:
۱- کم خونی فقر آهن میتواند منجر به ضربان قلب سریع یا نامنظم شود. در این حالت، قلب برای جبران کمبود اکسیژن در خون، نیاز به پمپاژ خون بیشتری دارد. این وضعیت میتواند به عواقبی نظیر بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی منجر شود.
2- کم خونی فقر آهن شدید در زنان باردار ممکن است با زایمان زودرس و نوزادان کم وزن مرتبط باشد. اما این مشکل در زنانی که مکمل آهن را به عنوان بخشی از مراقبت های دوران بارداری دریافت میکنند، قابل پیشگیری است.
3- کمبود شدید آهن میتواند به کم خونی و همچنین تأخیر در رشد و نمو نوزادان و کودکان منجر شود. علاوه بر این، کم خونی با افزایش حساسیت به عفونت ها نیز همراه است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
کم خونی یک مشکل جدی است، که نیاز به توجه دارد. اگر علائمی مانند رنگ پریدگی پوست، لب ها و ناخنها، احساس خستگی یا ضعف، سرگیجه، سردرد، افزایش ضربان قلب و اختلال در خواب را تجربه میکنید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. اگر فرزند شما نیز این علائم را نشان میدهد، ضروری است که او را به یک پزشک متخصص خون کودکان یا به کلینیک سعادت ببرید. سلامت او باید در اولویت قرار گیرد.
سخن پایانی
اگر احساس میکنید که ممکن است علائم کمبود آهن را تجربه کنید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص این مشکل به تنهایی توصیه نمیشود. خوشبختانه، بسیاری از مشکلات ناشی از کم خونی را میتوان با مصرف یک رژیم غذایی غنی از آهن یا در صورت نیاز، با استفاده از مکمل های آهن که توسط پزشک تجویز میشود، به راحتی درمان کرد.
در این مقاله با علائم کم خونی فقر آهن آشنا شدید و متوجه شدید که به دلیل شیوع این مشکل، احتمال مبتلا بودن شما نیز وجود دارد. بنابراین، برای درمان کم خونی شدید یا کسب اطلاعات بیشتر، میتوانید به کلینیک سعادت مراجعه کنید.
